Top token DePIN hàng đầu: 8 dự án triển vọng đang phi tập trung hóa cơ sở hạ tầng thực

Mạng Cơ sở Hạ tầng Vật lý Phi tập trung (DePIN) là công nghệ tiền mã hóa mới kết hợp cơ sở hạ tầng vật lý trong thế giới thực với những lợi ích của công nghệ blockchain. Công nghệ này hướng tới việc tạo ra một hệ thống phi tập trung hơn nói chung, bằng cách huy động cộng đồng để truy cập vào các tài nguyên công nghệ thông tin.  

DePIN không phải là một công nghệ hoàn toàn mới. Tuy nhiên, thuật ngữ "DePIN" là một thuật ngữ mới được đặt ra sau khi sự quan tâm đến lĩnh vực này gia tăng và các dự án mới xuất hiện. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn tìm hiểu về DePIN và khám phá một số dự án và token hứa hẹn nhất đang thúc đẩy công nghệ này vào năm 2024.

DePIN là gì?

Thế giới phụ thuộc vào các thực thể tập trung kiểm soát hầu hết cơ sở hạ tầng vật lý được sử dụng trong cuộc sống hằng ngày. DePIN Các dự án DePIN tìm cách phá vỡ hệ thống này bằng cách phi tập trung hóa quyền kiểm soát và cải thiện cơ sở hạ tầng hiện có bằng công nghệ blockchain.

Hầu hết các dự án DePIN đều liên quan đến một số dạng phần cứng vật lý. Đây có thể là bộ định tuyến, thiết bị di động hoặc máy tính thông thường. Các thiết bị này hoạt động như các nút (node), mang lại cho người dùng quyền sở hữu dữ liệu và quyền kiểm soát cách sử dụng thông tin của mình.

Trong hệ thống truyền thống, các công ty bán cho bạn phần cứng nhưng lại kiểm soát cơ sở hạ tầng. Điều đó có nghĩa là bạn không thực sự sở hữu sản phẩm mà bạn đã mua. Ví dụ: bạn phụ thuộc vào các công ty để kiểm soát các thiết bị nhà thông minh của mình. Và, có thể không rõ các công ty kiểm soát sẽ làm gì với dữ liệu nhà thông minh của bạn. Trong khi đó, khi công ty ngừng kinh doanh, phần cứng của họ cuối cùng sẽ trở nên vô dụng. 

Với lớp cơ sở hạ tầng phi tập trung, bạn có được quyền kiểm soát hoàn toàn hệ thống của mình, giữ cho thông tin trở nên riêng tư và có thể chọn người mà bạn muốn chia sẻ thông tin, chỉ khi bạn muốn.

Các dự án DePIN hàng đầu

Filecoin (FIL)

Filecoin là một trong những dự án DePIN phổ biến nhất năm 2024, với vốn hóa thị trường hơn $3 tỷ. Đây là mạng lưu trữ tệp ngang hàng (peer-to-peer) phi tập trung. Người dùng có thể lưu trữ và truy xuất dữ liệu mà không cần sử dụng các công ty trung gian như Dropbox hoặc Google Drive. Tương tự, người dùng có dung lượng lưu trữ trống cũng có thể trở thành nhà cung cấp và giá lưu trữ được quyết định bởi cung cầu thị trường. Filecoin đã phi tập trung hóa và lưu trữ thành công các bản sao của các cơ sở dữ liệu quan trọng như Wikipedia, OpenStreetMap, gnomAD và nhiều hơn nữa. FIL là token gốc của hệ sinh thái Filecoin.

Tính năng chính của Filecoin:

• Người dùng có thể nhận token FIL bằng cách cho thuê dung lượng lưu trữ chưa sử dụng. 

• Vì mạng phi tập trung và phân tán nên dễ dàng mở rộng quy mô nếu cần. 

• Cơ cấu thị trường công bằng trong đó định giá được xác định bởi nguồn cung trên một thị trường mở và minh bạch. 

Render (RNDR)

Render là nền tảng GPU phi tập trung cho phép người dùng tận dụng để dựng hình động, hiệu ứng đặc biệt và môi trường 3D. Việc dựng hình ảnh đòi hỏi rất nhiều tài nguyên, khiến nó chỉ khả dụng cho một số ít studio có đủ nguồn lực cần thiết. Tuy nhiên, với sự trợ giúp của Render, bất kỳ ai cũng có thể cho thuê các đơn vị xử lý GPU chưa sử dụng. Những đơn vị này kết hợp lại để tạo thành một cụm GPU mạnh mẽ mà người dùng có thể thuê và chỉ phải trả tiền cho thời gian sử dụng. Giống như Filecoin, thị trường xác định giá và RNDR được sử dụng làm token để mua và bán tài nguyên GPU. Bạn có thể tìm hiểu thêm về Render trong bài viếtgiải thích của chúng tôi.

Các tính năng chính của Render: 

• Kết nối sức mạnh GPU không sử dụng với các họa sĩ đồ họa cần đến nó.

• Người mua chỉ phải trả tiền phí sử dụng và tránh chi phí thiết lập trước đắt đỏ. 

• Chủ sở hữu GPU có thể kiếm lời từ GPU khi họ nhàn rỗi. 

Graph (GRT)

Graph là giao thức chỉ số phi tập trung được sử dụng để sắp xếp và truy cập dữ liệu blockchain. Trên mạng này, các ứng dụng phi tập trung có thể xây dựng và phát hành subgraph (biểu đồ con). Subgraph là các API mở có thể được truy vấn để truy xuất dữ liệu khi cần thiết. Người lập chỉ mục vận hành các nút phục vụ subgraph bằng cách staking GRT - token của dự án. Người ủy quyền cũng có thể stake GRT để báo hiệu subgraph nào là quan trọng.

Công cụ này được sử dụng bởi các ứng dụng phi tập trung phổ biến như Uniswap, Lido, ENS, Compound và nhiều ứng dụng khác. Họ stake GRT để đảm bảo rằng người lập chỉ mục ưu tiên xử lý các subgraph của mình. 

Các tính năng chính của Graph: 

• Cung cấp cơ sở hạ tầng thiết yếu cho các ứng dụng blockchain hiện có để truy vấn dữ liệu theo cách phi tập trung.

• Nhà phát triển có thể xây dựng các subgraph riêng theo yêu cầu của mình.

• Các subgraph có thể mở rộng khi có nhiều nhà vận hành nút tham gia và nhu cầu tăng lên. 

Theta (THETA)

Theta là mạng phát video trực tuyến phi tập trung tương tự như YouTube. Người dùng có thể cho thuê băng thông và sức mạnh tính toán chưa sử dụng, kết hợp lại để tạo mạng phân phối nội dung phi tập trung (CDN) của Theta. Theta hoạt động trên chuỗi tương thích với máy ảo Ethereum của riêng mình với hai token. Token THETA được sử dụng để staking và quản trị, trong khi token TFUEL được sử dụng để trả phí gas và các hoạt động on-chain khác. Các nhà xác thực doanh nghiệp của mạng Theta bao gồm Google, Samsung, Sony và các công ty lớn khác.

Các tính năng chính của Theta: 

• Cung cấp nền tảng phát video phi tập trung như giải pháp thay thế cho YouTube. 

• Người dùng có thể tạo TFUEL bằng cách chia sẻ các tài nguyên chưa sử dụng. 

Arweave (AR)

Arweave là nền tảng phi tập trung giúp lưu trữ thông tin chống kiểm duyệt vĩnh viễn. Mạng này sử dụng cấu trúc blockchain được gọi là blockweave, nơi thông tin có thể được lưu trữ và xác minh với mọi khối. Người dùng có thể thanh toán token AR để lưu trữ dữ liệu và các nhà vận hành nút được khuyến khích lưu trữ và cung cấp thông tin này. 

Arweave sử dụng cơ chế Proof of Access (PoA). Với PoA, nhà vận hành nút cần chứng minh rằng họ có quyền truy cập vào dữ liệu được chọn ngẫu nhiên. Arweave đã mở rộng các công cụ của mình để cho phép người dùng xây dựng ứng dụng phi tập trung, quản lý cơ sở dữ liệu và triển khai hợp đồng thông minh. 

Các tính năng chính của Arweave: 

• Lưu trữ vĩnh viễn thông tin không bị kiểm duyệt.

• Các nhà vận hành nút được khuyến khích cả việc xác thực thông tin mới và lưu trữ thông tin cũ bằng PoA.

Akash (AKT)

Akash là một dự án DePIN khác cung cấp dịch vụ lưu trữ phi tập trung. Công cụ này tập trung vào các giải pháp điện toán đám mây để lưu trữ ứng dụng, cạnh tranh với các dịch vụ như Amazon Web Services (AWS) và Google Cloud Platform (GCP). Nhà phát triển có thể xác định yêu cầu đối với ứng dụng của họ và đặt lệnh trên thị trường Akash. Nhà cung cấp cơ sở hạ tầng có thể chào mua cho các lệnh trên nền tảng mở và minh bạch. Nhà phát triển có thể xem từng giá chào mua và chọn giá phù hợp với nhu cầu của mình. Akash cung cấp giải pháp điện toán đám mây phi tập trung và tiết kiệm chi phí, đồng thời đang mở rộng dịch vụ sang các ứng dụng AI với Akash compute. Nhà nghiên cứu AI có thể thuê tài nguyên tính toán để đào tạo mô hình của họ và chỉ phải trả tiền cho thời gian sử dụng.

Các tính năng chính của Akash: 

• Cung cấp giải pháp thay thế tiết kiệm chi phí so với các nhà cung cấp dịch vụ tập trung như Amazon và Google. 

• Thị trường mở cạnh tranh, nơi người mua có thể nhận được mức giá tốt nhất có thể. 

• Dễ dàng mở rộng quy mô ứng dụng và không áp dụng giai đoạn phong tỏa cho người dùng. 

IOTA

IOTA là một trong những dự án DePIN uy tín nhất trong danh sách của chúng tôi. Đây là nền tảng blockchain được dùng để bảo mật và phân phối dữ liệu IOT. IOTA sử dụng kiến trúc gọi là Tangle, cho phép giao dịch miễn phí. Người dùng phải xác minh hai giao dịch khác mỗi khi thực hiện giao dịch. Bằng cách này, mỗi người dùng sẽ trở thành một phần của mạng, bảo mật và xác minh giao dịch khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào. Hệ thống cũng được thiết kế để chạy trên các thiết bị IOT với yêu cầu về tài nguyên thấp. 

Các tính năng chính của IOTA: 

• Nền tảng phi tập trung có khả năng mở rộng cao cho các thiết bị IOT. 

• Blockchain miễn phí có thể hỗ trợ các thiết bị IOT với mức tiêu thụ tài nguyên thấp.

• Người dùng thiết bị có thể quyết định cách thức sử dụng dữ liệu của bản thân. Ví dụ, một thiết bị đo thời tiết theo thời gian thực có thể kiếm tiền từ dữ liệu đó và nhận được token IOTA.

Livepeer (LPT)

Livepeer là nền tảng phát trực tiếp và theo yêu cầu phi tập trung, cạnh tranh với YouTube và Twitch. Nhà vận hành nút cung cấp lớp cơ sở hạ tầng để hỗ trợ mã hóa và phân phối video. Trong khi đó, bên phát sóng có thể trả bằng token LPT để video của họ được phân phối. Livepeer đã hợp tác với các mạng Web3 khác như Ethereum Name Service (ENS) và Giao thức Lens để hỗ trợ mạng. 

Tính năng chính của Livepee:

• Cung cấp cơ sở hạ tầng đầu cuối để phục vụ video trên mạng phi tập trung. 

• Các nhà vận hành nút được thưởng token LPT để cung cấp cơ sở hạ tầng phát video trực tuyến tốt hơn. 

Tương lai của DePIN có thể là gì?

2024 là một năm quan trọng cho sự hiện diện của DePIN, mặc dù công nghệ này đã tồn tại khoảng nhiều năm trước dưới nhiều hình thức. Khi ngày càng nhiều dự án triển khai và ứng dụng thực tiễn được khám phá, nhu cầu đối với các token liên quan có khả năng sẽ tăng lên.

Các dự án như Graph hiện đã tạo thành một lớp cơ sở hạ tầng quan trọng trong hệ sinh thái Web3, trong khi Filecoin cung cấp giải pháp thay thế phi tập trung cho các công ty đã thành lập như Dropbox. Nhiều người kỳ vọng DePIN cuối cùng sẽ thay đổi các cơ sở hạ tầng quan trọng khác, chẳng hạn như viễn thông, năng lượng và giao thông vận tải. DePIN cũng đang tạo ra các trường hợp ứng dụng mới, như được minh họa bởi Render, nơi người dùng có thể thuê sức mạnh tính toán GPU chỉ khi cần thiết, mà không phải chịu chi phí trả trước lớn.

DePIN có tiềm năng để chuyển đổi và định hình lại các ngành công nghiệp khác nhau, tạo ra nhiều trường hợp ứng dụng hơn cho công nghệ blockchain.  

Những thách thức mà DePIN phải đối mặt

DePIN vẫn là một công nghệ mới nổi và còn phải đi một chặng đường dài trước khi đi vào sử dụng rộng rãi. Các dự án DePIN được xây dựng để mở rộng quy mô. Tuy nhiên, nhiều dự án vẫn chưa được kiểm tra nghiêm ngặt thông qua các tình huống thực tế để đánh giá khả năng phục hồi và độ tin cậy của chúng. Một thử nghiệm quan trọng đối với các dự án DePIN là thu hút một số lượng lớn người dùng và mở rộng quy mô dự án thành công mà không ảnh hưởng đến hiệu suất hoặc bảo mật.

Ngoài ra, các câu hỏi khác đã được đặt ra xung quanh vấn đề bảo mật và tính khả thi về kinh tế của công nghệ này. Nếu các dự án muốn cung cấp cơ sở hạ tầng cho thông tin nhạy cảm, họ phải tập trung vào quyền riêng tư, điều này có thể khó đạt được trên blockchain. Ngoài ra, hầu hết các dự án DePIN hiện có chi phí sử dụng tương đối rẻ vì công nghệ này vẫn đang trong giai đoạn sơ khai và mức độ sử dụng chưa quá cao. Nếu cơ sở hạ tầng không mở rộng theo nhu cầu, tính kinh tế của các dự án DePIN có thể không hợp lý so với các dự án tập trung.

Lời kết

DePIN đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về mức độ quan tâm và quá trình hoạt động trong năm 2024 sau nhiều năm tăng trưởng ổn định. Giờ đây, với tốc độ xử lý blockchain ngày càng tăng, một cơ hội quan trọng đang mở ra để phi tập trung hóa cơ sở hạ tầng vật lý và mang lại những lợi thế của công nghệ blockchain cho các hình thức cơ sở hạ tầng vật lý mới.

Tóm lại, DePIN đại diện cho một sự thay đổi mô hình trong cách chúng ta suy nghĩ về các lớp cơ sở hạ tầng nền tảng mà chúng ta tương tác hằng ngày. Các dự án DePIN nhấn mạnh quyền kiểm soát dữ liệu của người dùng nhiều hơn và phân phối giá trị công bằng hơn cho tất cả các bên liên quan.

Khi các dự án DePIN tiếp tục phát triển vượt ra khỏi giai đoạn đầu và nắm bắt các trường hợp ứng dụng mới, nhiều người sẽ theo dõi sát sao công nghệ và các dự án được nêu ra ở trên trong thời gian tới.