Tüm dünyada merkeziyetsiz finansa (DeFi) yönelim arttıkça, giderek daha fazla insan Ethereum ağını kullanmaya başlamıştır. Bu durum ise Ethereum’un gas ücretlerini Web3 alanında önemli bir tartışma konusu hâline getirmiştir. Ethereum ekosisteminin sunduğu faydalar da hem gas ücretlerinin hem de ağ tıkanıklığının artmasına neden olmuştur.
Genel Bakış
Gas ücretleri, Ethereum ağındaki madencilere işlemleri doğrulamaları karşılığında ödenir.
Gas ücretleri, doğrulayıcıları etkin kalmaya teşvik ederek ağ güvenliğini sağlar ve daha yüksek ücretli işlemlere öncelik tanıyarak trafiği kontrol eder.
Gas limitleri belirleyerek gas maliyetlerini kontrol altında tutabilir ve bahşişler ekleyerek işlemlerin gerçekleşme süresini hızlandırabilirsiniz.
Ethereum için gas ücretleri karmaşıklık, aciliyet ve ağ trafiğine göre değişiklik göstermektedir.
Ağ talebinin izlenmesi, işlemlerin zamanlaması, ücret teklifleri sunan merkeziyetsiz uygulamaların kullanılması, gas tokenlerinin edinilmesi ve 2. katman çözümlerinin benimsenmesi, gas ücretlerini azaltmaya yönelik stratejiler olarak özetlenebilir.
Ethereum Gas Ücretlerinin Anlaşılması
Gas, Ethereum ağında belirli işlemleri gerçekleştirmek için gereken hesaplama gücünün ölçüm birimidir. Ethereum ekosisteminde, stake edenler işlemlerin doğrulanması gibi görevlerle ağın korunmasını sağlamaya teşvik edilir.
Ethereum ağına katılma ve katkıda bulunmanın ödülleri gas ücretleri olarak ödenir. Yanlışlıkla oluşan döngüleri veya diğer hesaplama israflarını önlemek için Ethereum ağı, kod yürütme adımlarına bir sınır getirmiştir. Bu temel hesaplama birimi “gas” olarak adlandırılır.
Kripto para işlemleri hesaplama kaynakları gerektirdiğinden, her işlem için belirli bir ücret ödenmesi gerekir. Yalnızca sınırlı sayıda katılımcı olduğundan ağ, sınırlı miktarda işlemi onaylayabilir. İşlem yapanlar, işlemlerine öncelik verilmesi için daha yüksek gas limitleri ile teklif verirler.
Bu da doğrulayıcılar için daha fazla teşvik anlamına gelmektedir. Gas ücretleri ayrıca ağ için bir güvenlik mekanizması işlevi de görmektedir. Kötü niyetli kişilerin veya spam ağ işlemlerinin neden olabileceği ağ tıkanıklığını önler. Ağdaki işlemlerin kalitesini korumak için de gereklidirler.
Gas Limitlerinin Önemi
Gas limitleri, bir cüzdandan diğerine Ether göndermek veya akıllı sözleşmeler yürütmek gibi Ethereum tabanlı işlevlerin onaylanması için uygulanan kullanıcı ücretlerindeki kati sınırlardır. Bir cüzdanın ağ üzerinde tahsil edebileceği maksimum ücret seviyesini ifade eder. Bir güvenlik katmanı olarak, tıkanıklık veya olağan dışı durumlardan kaynaklanabilecek aşırı ücretlendirme durumlarını engeller.
Gas Limitlerini Belirlerken Anlamanız Gereken Önemli Terimler Taban Ücretler
Ethereum işlemleri doğrulanmak üzere bloklara uygulanır. Her blokun, minimum işlem gönderme maliyeti olan bir taban ücreti vardır. Bir işleme eklenen gas ücretlerinin bloka dâhil edilebilmesi için en azından taban ücrete eşit olması gerekir.
Bahşiş/Öncelik Ücretleri
Taban ücretlere ilave olarak, gas ücretlerine doğrulayıcılar için bahşiş veya bir öncelik ücreti eklenebilir. Bu ücretler, kullanıcıların doğrulama sürecini hızlandırmak amacıyla ekledikleri zorunlu olmayan ilave maliyetlerdir. Bahşişler madencileri bloktaki işlemlere daha hızlı öncelik vermeye teşvik eder.
Maksimum Ücretler
Maksimum ücretler, gas limitleri için isteğe bağlı üst sınırlar olan gas başına maksimum ücreti ifade eder. Maksimum ücretler, gas ücretleri için harcamak istediğiniz üst sınırdır. Maksimum ücret, toplam taban ücreti ve öncelik ücretinden yüksek olmalıdır. İki ücret arasındaki fark ise kullanıcıya iade edilir.
Ücretlerin Hesaplanması
Ethereum işlemlerini gerçekleştiren uygulamalar, çeşitli yükseltmelerle işlem ücretlerini otomatikleştirebilmektedir. Önerilen ücretler, taban ücreti ve sistem tarafından öngörülen bahşişleri kapsamaktadır. Bu, gerekli ücretleri hesaplama karmaşıklığı ile uğraşmadan işlem yapmanızı kolaylaştırır.
Gas Fiyatları
Ethereum gas fiyatları, sunduğu kullanım faydası ve ağın üzerinde oluşturulan merkeziyetsiz uygulamaların (dApp’ler) getirdiği yeniliklerle birlikte dalgalanma göstermiştir. Gas ücretlerini etkileyen birden fazla faktör mevcuttur:
İşlevlerin Karmaşıklığı: Ethereum ağında sunulan işlevlerin karmaşıklığı doğrulama süresini etkiler. Başlangıçtaki ücreti, doğrulayıcıların görevi ağ üzerinde gerçekleştirmek için harcadıkları çaba seviyesi belirler. Çoklu işlevler karmaşıklık düzeyini artırarak daha fazla hesaplama gücüne ve daha yüksek gas ücretlerine yol açar.
İşlemin Aciliyeti: Ethereum tabanlı dApp’lerin artan kullanım faydası, işlemlerin doğrulanması konusunda bir aciliyet yaratmıştır. Ağ üzerindeki 2. katman çözümleri bunun üstesinden gelinmesine katkı sağlar. Bununla birlikte işlemi gerçekleştiren yine Ethereum blok zinciridir.
Ağ Durumu: Ethereum ağının doğrulayıcı sayısı sınırlıdır ve düşük TPS (saniye başına işlem) talebin yoğun olduğu zamanlarda ağ tıkanıklığı oluşmasına yol açabilmektedir. Sistem, gas ücretleri ile sürdürülür ve acil işlemler, daha yüksek öncelik ücretleriyle daha önce gerçekleştirilir. Ağ durumu gas fiyatlarını belirler zira tıkanıklık yaşanan bir ağ, taban ücreti bulunan veya hiç bahşiş bulunmayan işlemleri gerçekleştirmeden önce sürekli olarak daha yüksek bahşişli teklifleri gerçekleştirir.
Ethereum Gas Ücretleri Nasıl Hesaplanır?
Ethereum gas ücretleri gas fiyatı ve gas limiti olmak üzere iki bileşenden oluşur. Ethereum ağında bir işlem başlattığınızda, bu işlemin gerçekleştirilmesi için ödemeye razı olduğunuz gas miktarını belirlersiniz. Gas limiti, harcamak istediğiniz maksimum miktardır ve taban ücret oranı da birim gas başına ne kadar harcayacağınızı gösterir.
Toplam gas ücretleri aşağıdaki formül ile hesaplanabilir:
Gas Ücretleri = Gas Limiti x (Taban Ücret + Bahşiş)
Bir işlem için toplam gas ücreti, gas limitinin taban ücret ve bahşiş ücretinin (uygulanmışsa) toplamıyla çarpılmasıyla hesaplanabilir. Minimum ücret maliyetini, taban ücreti ve işlemi daha da hızlandırmak için işleme eklenen öncelik ücreti veya bahşişleri dikkate alır.
Örneğin bir işlemin gas limiti 100.000 ve gas fiyatı 50 Gwei (0,000000050 ETH) ise, toplam gas ücreti 0,005 ETH (100.000 × 0,000000050) olacaktır.
Hesaplamalar doğru yapılsa dahi nihai gas ücreti değişebilir. Taban ücret değişkenlik gösterir ve fiyat, ağdaki talebe göre değişebilir. Ağ tıkanıklığı durumunda, gas ücreti daha yüksek olan işlemlere öncelik verilecektir. İşlemlerinizi acil olarak gerçekleştirebilmek için gas fiyatını artırarak işleminize öncelik verilmesini sağlarsınız.
Ethereum Gas Ücretleri Nasıl Düşürülür?
Ethereum için ağ tıkanıklığının temel nedeni, hız konusundaki mevcut sınırlamalarıdır. Bununla birlikte ağda 2024 yılında tamamlanan Dencun yükseltmesi, yüksek gas ücreti sorununu çözmeye ve ağın ölçeklenebilirliğini desteklemeye yardımcı olmuştur. Ethereum’daki gas ücretlerini azaltmanın ise birkaç yolu bulunmaktadır.
Talebin ve Ağ Tıkanıklığının İzlenmesi
Ethereum ağının durumunu anlamak için ağı izleyebilirsiniz. Ağ tıkanıklığı talep yüksek olduğunda meydana gelir. İşlem yapmadan önce Etherscan veya mempools üzerinden bekleyen onaylanmış işlemleri kontrol edebilirsiniz.
Senkronizasyonların Zamanlaması
Ethereum gas fiyatları genellikle dayanak varlık Ether’in fiyat oynaklığıyla uyumlu bir şekilde dalgalanmaktadır. Birçok kullanıcı, gas ücretlerinin ne zaman en düşük seviyelerde olacağını tahmin etmek için Ethereum’un fiyat hareketlerini ve etkinliklerini incelemeyi tercih etmektedir.
DApp’leri Keşfedin
Ethereum üzerinde oluşturulmuş olan, işlem gerçekleştirme ve ekosistemlerine katılıma ilişkin teklifler sunan dApp’leri kullanabilirsiniz. Bu merkeziyetsiz uygulamalar, yüksek gas ücretlerini ortadan kaldırarak ve indirimler sunarak yeni traderlar için giriş engellerini azaltmaktadır.
Gas Tokenleri
Blok zincirindeki depolama değişkenlerini ortadan kaldırarak ETH kazanabilir ve gas tokenleri oluşturabilirsiniz. Gas ücretleri düşük olduğunda, gas tokenleri çıkarabilir ve bunları daha sonra gas ücretlerini ödemek veya Ethereum almak için kullanabilirsiniz.
2. Katman Çözümleri
Ethereum ağındaki 2. katman çözümleri, yüksek gas ücretleri sorununu gidermeyi amaçlayan alternatif çözümlerdir. Bu tamamlayıcı platformlar, kullanıcıların işlemlerini, zk-rollup’larını ve yan zincirlerini ölçeklendirmelerine olanak tanıyarak daha düşük gas ücretleri ve daha hızlı işlem tamamlama süreleri sağlar.
Sonuç
Yüksek gas ücretleri, Ethereum blok zincirinde yüksek düzeyde ağ tıkanıklığı meydana geldiğinde ortaya çıkar. Ethereum ağında işlevler gerçekleştirilirken hesaplama gücü harcanır ve doğrulayıcıları görevi yerine getirmeye teşvik etmek için gas ücretleri gerekir.
Ücretler hesaplamalar, verileri depolamak veya değiştirmek ya da tokenleri transfer etmek için kullanılır ve her bir işlem farklı miktarlarda “gas” birimi harcar. DApp işlevlerinin giderek karmaşıklaşmasıyla birlikte, her bir işlem sınırlı büyüklükteki bir blokta daha fazla alan kapladığı için bir akıllı sözleşmenin faaliyetleri de artar.
Ethereum altyapısında bazı iyileştirmeler ve geliştirmeler yapılması, artan ETH gas fiyatlarını ve ağdaki tıkanıklığı giderebilir.
